Koninklijke Luchthaven Schiphol of Amsterdam Airport Schiphol (IATA: AMS, ICAO: EHAM) is de grootste Nederlandse luchthaven en een belangrijke luchthaven in Europa. Schiphol was in 2017 met ruim 68,5 miljoen passagiers de op twee na drukste luchthaven van Europa, na Heathrow (Londen) en Charles de Gaulle (Parijs).
Het vliegveld ligt in de gemeente Haarlemmermeer in het zuiden van de provincie Noord-Holland en bevindt zich ongeveer 15 kilometer ten zuidwesten van Amsterdam. Op de plaats waar nu Schiphol ligt, lag eerder het dorp Rijk. De naam “Schiphol” wordt ook gebruikt als plaatsnaam, evenals Schiphol-Oost en Schiphol-Rijk.
De luchthaven is eigendom van de Koninklijke Schiphol Group (statutaire naam: “Royal Schiphol Group N.V.”), met als aandeelhouders de Nederlandse Staat, de gemeenten Amsterdam en Rotterdam, en Aéroports de Paris.
Schiphol is de thuishaven van de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen KLM, Martinair (uitsluitend vracht), Corendon, TUI en Transavia. Daarnaast is het de Europese hub van Delta Air Lines en Jet Airways, en een basis voor onder meer Vueling en easyJet. De luchthaven ligt enkele meters onder zeeniveau en telt zes start- en landingsbanen
Vertrekhallen en pieren
Vertrekhal 3
Schiphol heeft een één terminal-concept, waarbij alle faciliteiten onder één dak worden geplaatst. De faciliteiten worden in drie secties verdeeld: vertrekhal 1, 2 en 3. Inchecken voor de meeste niet-Schengenvluchten kan in vertrekhal 3. KLM- en SkyTeamvluchten worden voornamelijk ingecheckt in vertrekhal 2, Transavia-vluchten in vertrekhal 1. Inchecken voor sommige lagekostenluchtvaartmaatschappijen, die vanaf de gates H en M vertrekken, kan achterin in hal 3 rond balie 30. Alle vertrekhallen zijn verbonden met de pieren. Het is mogelijk om van de ene pier naar een andere pier te lopen, zelfs als ze met een andere vertrekhal verbonden zijn. De uitzondering is pier M. Als men op deze pier langs de paspoortcontrole is, kan men niet meer naar de andere pieren of delen van de terminal. Wanneer men tussen het niet-Schengengebied en het wel-Schengengebied wisselt, dan komt men langs de paspoortcontrole.
Pier B, C, D (2e verdieping, gates D59 en hoger) en M worden gebruikt voor vluchten naar de Schengenlanden. Pier D (1e verdieping, gates D1-D59), E, F, G en H worden gebruikt voor vluchten naar niet-Schengenlanden. Gates H en M zijn “lagekostengates”, die samen dezelfde pier (H/M) vormen, die uit een niet-Schengendeel (H) en een Schengendeel (M) bestaat.
Banen
Overzicht van de start- en landingsbanen
Schiphol beschikt over zes start- en landingsbanen:
De Oostbaan (04-22) van 1945, ook wel Fokkerbaan genoemd, ligt ten oosten van de Aalsmeerbaan en ten zuidoosten van de Buitenveldertbaan. De Oostbaan ligt op de plaats van het “oude Schiphol” (tegenwoordig Schiphol-Oost genoemd). De Oostbaan is 45 meter breed en 2014 meter lang, en loopt van het zuidwesten naar het noordoosten. Dit is de kortste baan van Schiphol. De baan kan in beide richtingen gebruikt worden, maar alleen tussen 06.00 en 23.00 uur. De baan wordt in principe gebruikt voor kleine (zaken)vliegtuigen die als bestemming Schiphol-Oost hebben. Bij harde zuidwestenwind landen ook grotere toestellen op deze baan; de lagere grondsnelheid (door de sterke tegenwind) zorgt ervoor dat er minder baanlengte benodigd is om tot stilstand te komen waardoor de geringe lengte van de baan geen belemmering is.
De Aalsmeerbaan (18L-36R), aanvankelijk uit 1950, verlengd in 1961, ligt ten oosten van de Kaagbaan en ten zuiden van de Buitenveldertbaan, parallel aan de Zwanenburgbaan. De Aalsmeerbaan is 45 meter breed en 3400 meter lang. Dit is een secundaire baan, net als de Buitenveldertbaan. Hij is vernoemd naar Aalsmeer omdat de aanvlieg- en vertrekroutes over deze plaats voeren. De baan kan beperkt gebruikt worden: door landend verkeer in noordelijke richting en startend verkeer in zuidelijke richting. De baan mag niet gebruikt worden tussen 23.00 en 06.00 uur vanwege geluidsoverlast in Aalsmeer.
De Kaagbaan (06-24) uit 1960 ligt ten zuiden van de Zwanenburgbaan en de Buitenveldertbaan, en ten westen van de Aalsmeerbaan. De Kaagbaan loopt van zuidwest naar noordoost. Hij is 45 meter breed en 3490 meter lang. Op de Polderbaan na is dit de langste baan van Schiphol. De baan is genoemd naar het dorp De Kaag en de Kagerplassen, omdat de vliegroute over dit gebied voert. Deze baan wordt voornamelijk gebruikt voor starts in zuidwestelijke richting, of landing in noordoostelijke richting. In uitzonderingsgevallen (onder andere bij omstandigheden met zeer sterke zuidwestelijke wind) wordt hij ook als landingsbaan in zuidwestelijke richting gebruikt.
De Buitenveldertbaan (09-27) van 1967, aanvankelijk beter bekend als de Bulderbaan, is een van de start- en landingsbanen die werden aangelegd aan het einde van de jaren zestig. De baan is een secundaire baan, ligt ten oosten van de Zwanenburgbaan en is genoemd naar de Amsterdamse wijk Buitenveldert omdat de aanvliegroute over deze wijk voert. De Buitenveldertbaan is 45 meter breed en 3450 meter lang. Hij kruist de A4 zodat voor het wegverkeer een tunnel moest worden gebouwd, de Schipholtunnel, en kruist ook de Aalsmeerbaan. De Buitenveldertbaan kan beperkt gebruikt worden: door landend verkeer in westelijke richting en en startend verkeer in oostelijke richting (Amsterdam Buitenveldert). In geval van harde wind uit het oosten wordt de baan ook gebuikt om in oostelijke richting te landen. Hiervoor wordt in mei 2018 een PAPI installatie aangebracht als extra hulpmiddel voor piloten. Deze situatie doet zich maar enkele keren per jaar voor.
De Zwanenburgbaan (18C-36C) van 1968, ook wel vierde baan genoemd, is vernoemd naar het dorp Zwanenburg. Hij ligt ten oosten van en parallel aan de Polderbaan en de A5. De baan is 3300 meter lang en is hiermee op de Oostbaan na de kortste baan van Schiphol. De Schipholspoortunnel ligt net ten zuiden van deze baan. De baan kan in beide richtingen worden gebruikt. Sinds 20 februari 2003 wordt de baan tussen 23.00 en 06.00 uur alleen gebruikt als de Polderbaan en de Kaagbaan beide niet beschikbaar zijn.
De Polderbaan (18R-36L) werd in 2003 als zogeheten vijfde baan geopend en kreeg zijn naam na een prijsvraag. Deze baan (als de Oostbaan wordt meegeteld feitelijk de zesde baan) ligt ten westen van de Zwanenburgbaan, parallel hieraan. Hij bleek bij oplevering voor de verkeersleiding te ver van de centrale verkeerstoren te liggen, waardoor het noodzakelijk was overhaast een tweede verkeerstoren te bouwen in de buurt van de nieuwe baan. Taxiën vanaf de terminal naar deze baan duurt tussen de tien en twintig minuten. De Polderbaan is met 3800 meter lengte en 60 meter breedte de langste en breedste baan van Schiphol. De baan kan beperkt gebruikt worden: landend verkeer in zuidelijke richting en startend in noordelijke richting (Spaarndam). De aanvliegroute gaat echter bijna niet over bewoond gebied, waardoor deze landingsbaan (18R) dan ook de voorkeur heeft tijdens nachtelijke uren.